نکاتی شایسته در مورد روزه و ماه مبارک رمضان

فرایض روزه:

در روزه از نمودار شدن صبح صادق تا غروب آفتاب کناره گیرى کردن از سه چیز فرض است: ۱- امتناع از خــــوردن، ۲- امتناع از نوشیدن، ۳- امتناع از لذت جنسى.

سنن و مستحات روزه:

سحرى کردن اگر چه به دانه خرما باشد، خوردن سحرى در اخیر وقت مستحب است طوریکه چیزى وقت به صبح صادق مانده باشد. نیت روزه در شب مستحب است، عجله در افطار پس از غروب آفتاب تاخیر نکردن در افطار مستحب است. افطار با آب و خرما مستحب بوده. روزه دار باید در مـــاه مبارک رمضان از: غیبت، سخن چینى، دروغگویى، غالمغال، قهر و ظلم، امتناع بعمل آرد.

وقـــــت روزه:

وقت روزه فرضى و یا روزه شرعى، به حکم قرآن از طلوع صبح صادق آغاز و تا غروب آفتاب ادامه مى‌یابد. چنانچه در (آیه ۱۸۷ سوره بقره) آمده است:

﴿وَکُلُواْ وَٱشۡرَبُواْ حَتَّىٰ یَتَبَیَّنَ لَکُمُ ٱلۡخَیۡطُ ٱلۡأَبۡیَضُ مِنَ ٱلۡخَیۡطِ ٱلۡأَسۡوَدِ مِنَ ٱلۡفَجۡرِۖ ثُمَّ أَتِمُّواْ ٱلصِّیَامَ إِلَى ٱلَّیۡلِ﴾ [البقره: ۱۸۷]. «تا آن وقت بخورید و بنوشید که خط سفید از خط سیاه خوب نمایان و آشکار شود و باز روزه را تا اول شب به اتمام رسانید وآنرا بگیرید». ولى در کشور‌هایکه آبر آلوداند و تعیین وقت در آن دشوار است فتواى علما است کـه افطار به وقت محلى نزدیک‌ترین کشور اسلامى صورت مى‌پذیرد. روزه گرفتن در شب جواز نداشته خداوندY شب را براى استراحت آفریده ﴿­هُوَ ٱلَّذِی جَعَلَ لَکُمُ ٱلَّیۡلَ لِتَسۡکُنُواْ فِیهِ وَٱلنَّهَارَ مُبۡصِرًاۚ إِنَّ فِی ذَٰلِکَ لَأٓیَٰتٖ لِّقَوۡمٖ یَسۡمَعُونَ ۶٧﴾ [یونس: ۶۷].

امـور بـاطل کننده روزه:

در باب مبطلات روزه آمده است: هر آنکسی که بدون عذر شرعى روزه را بخورد، اگر تمام عمر روزه هم بگیرد ثواب آنروز را بدست نخواهد آورد. امـورکه روزه را بـاطل مى‌سازد عبارتند از: ۱- جماع در روز. ۲- انزال منى بشکل عمدى. 
(ولى اگر انزال در خواب صورت گیرد روزه‌اش فاسد نمى‌گردد). ۳- رسیدن چیزى (جامد باشد و یا مایع) به معده بطور عمدى باشد و یا غیر قصدى. 
۴- استعمال سیگار و یا سایر دخانیات.
۵- گرفتن دواء از همه طرق موصوله به معده.

قضاء روزه:

معناى قضاء عبارت از یک روز روزه گرفتن بعد از ماه رمضان بجاى یک روز روزه‌یى که در ماه رمضان باطل گردیده، می‌باشد. 
قضاء روزه می‌شود در ایامى که گرفتن روزه در آن ممنوع نباشد صورت گیرد. قضاء روزه را إلى آغاز ماه مبارک سال نو می‌تواند بجا آورد. قضاء روزه می‌تواند پى در پى و یا متفرق صورت گیرد.

کفاره چیست؟

کفاره عبارت از جزاى شرعى می‌باشد که خداوند سبحانه تعالى آنرا بر کسیکه بعضى از جرایم از او سرزند تعین فرموده است مانند، وجوب کفاره بر قاتل یا کسیکه سوگندش را مى‌شکند. 
کفاره بر روزه دار وقتى واجب می‌شود که عمداً روزه خود را فاسد نماید مثلاً اینکه جماع کند.
کفاره دو ماه روزه پى در پى را می‌گیرد، در صورتیکه در این دوماه رمضان و روزه‌هایکه روزه در آن منع گردیده است نباشد. اگر به گرفتن دو ماه روزه نیز قادر نبود، به شصت مسکین طعام دهد. کفاره در روزه فرضى بوده در فساد روزه غیر رمضان کفاره وجود ندارد، اگر چه قضاى رمضان هم باشد.
دادن طعام به ۶۰ مسکین، فقیر، محتاج، نـــه براى کسانى که نفقه ایشان بر او فرض باشد (مانند پدر، مادر، زن) همچنان می‌شود مقدار طعام را به پـــول نیز تادیه گردد و همچنان می‌توان همان مسکین را براى ۶۰ روز کامل طعام داد. (طعام شامل نان چاشت، شب و نان صبح می‌گردد).

فدیه:


اگر زن حامله و شیرده توانایى روزه گرفتن را نداشته و یا از آسیب دیدن کودکشان بیم داشته باشند، می‌توانند روزه نگیرند ولى باید فدیه بدهند و لاز م نیست روزه را قضا کنند. از ابن عباسب روایت است: «رُخِّصَ لِلشَّیْخِ الْکَبِیرِ وَالْعَجُوزِ الْکَبِیرَهِ فِى ذَلِکَ وَهُمَا یُطِیقَانِ الصَّوْمَ أَنْ یُفْطِرَا إِنْ شَاءَا وَیُطْعِمَا مَکَانَ کُلِّ یَوْمٍ مِسْکِینًا ، ثُمَّ نُسِخَ ذَلِکَ فِى هَذِهِ الآیَهِ: ﴿﴾ (فَمَنْ شَهِدَ مِنْکُمُ الشَّهْرَ فَلْیَصُمْهُ) وَثَبَتَ لِلشَّیْخِ الْکَبِیرِ وَالْعَجُوزِ الْکَبِیرَهِ : إِذَا کَانَا لاَ یُطِیقَانِ الصَّوْمَ ، وَالْحَامِلُ وَالْمُرْضِعُ إِذَا خَافَتَا أَفْطَرَتَا وَأَطْعَمَتَا مَکَانَ کُلِّ یَوْمٍ مِسْکِینًا». «به پیر مرد و پیر زنی که توانایى روزه گرفتن را دارند اجازه داده شد تا اگر خواستند روزه نگیرند و به بدل هر روز، مسکینى را غذا بدهند، و قضاى روزه بر آنها لازم نیست، سپس؛ این حکم با آیه ﴿فَمَن شَهِدَ مِنکُمُ ٱلشَّهۡرَ فَلۡیَصُمۡهُ﴾ نسخ شد ولى (آن حکم) براى پیر مرد و پیر زنى که توانایى روزه گرفتن را ندارند ثابت مانده است. همچنین زن حامله و شیرده‌ای که (بر حال خود یا طفل خود) بیم دارند مى‌توانند روزه نگیرند و به بدل هر روز، یک مسکین را طعام دهند». 
همچنین از ابن عباس روایت است: «إذا خافت الحامل على نفسها، والـمرضع على ولدها فى رمضان قال: یفطران، ویطعمان مکان کل یوم مسکیناً، ولا یقضیان صوماً». «اگر زن حامله از ضرر به جان خود و زن شیرده از ضرر به طفلش بیم داشت، مى‌توانند روزه رمضان را نگیرند و به جای هر روز مسکینی را طعام دهند و قضای روزه بر آنها لازم نیست».